Bu yazı henüz tamamlanmadı
Önce ırk seçimi
Önerimiz tabi ki yerli ırklar. Yerli ırk demek yörenin iklim ve doğa koşullarına uyumlu demektir. Bu büyük bir avantajdır. Özellikle koyun ve keçide yöreye uygun hayvan seçimi çok çok önemlidir. Çünkü hayvan bir kaç derece ısı farkından bile olumsuz etkilenebilir. Sibirya kurdunu sadece güzel göründüğü için Antalya’da beslemeye çalışmak gibi bir durum yaşamamalısınız. Sivas Kangal köpeğini de sıcağa götürdüğünüzde mutsuz olur, sağlığı bozulur, bazen tek seçenek olarak delirerek ölmeyi tercih eden Kangallar biliyoruz.
Yörenize en uygun yerli ırkı seçerseniz ve iyi bakarsanız süt verimi de et lezzeti de mükemmel olur. Gerisi teferruattır.
Karaman: Bir çok türü vardır ancak genel hatları ile benzer özellikler gösterir. İç Anadolu için iyi bir seçimdir. Bakımı kolaydır, dayanıklıdır. Yem yoksa bile dayanır. Merinos da benzer özellikler gösterir.
İvesi: Kurak iklimde sorunsuzdur, çoğu iklime uyumludur. Sütçüdür. Dayanıklıdır. Nemli ortamlarda sıkıntılıdır. Dağlık ve Pırlak türü de benzer özellikler gösterir. Üreticiler kesimde kuyruktan kayıp oluyor diye tercih etmiyorlar bazen.
Kıvırcık: Etçi bir tip. Lezzetlidir. Trakya, Marmara için idealdir. Etlik yetiştirildiği için çabuk sütten kesilir. Et verimi yüksektir.
Sakız: Sahiller için ideal. Sütçüdür. Bafra türü Sakız ve Karakaya hibritidir. Sakız,ikiz üçüz doğurmasıyla ünlüdür.
Karayaka: Karadeniz için idealdir. Tüyleri kıymetlidir. İki kez kırkılabilir. Eti en lezzetli ırklardan biridir.
Dağlıç: Marmara ve Ege için idealdir.
Keçinin her türlüsü koyundan her şartta çok daha dayanıklıdır.
Hayvanlar Ne Yer?
Koyun ve keçi et hariç her şeyi yer.
Bu soruya çok güzel bir cevap Sait Akyüz’den gelmiş. Sevgiyle ve ilgiyle izlediğimiz bir yetiştirici kendisi. Merak edenler bu linkten izleyebilir.
https://www.youtube.com/watch?v=wgCB6n4-lOU
Keçi gezmek, kayalarda zıplamak, kayalardaki tuzu yalamak ve oradaki bitkileri yemek ister. Koyun ise yeşillikte yayılmayı sever. Bu yüzden her iki hayvanın da mümkün olan her gün doğadaki yeşil örtüde beslenmesi idealdir. Bunu sağlayamadığınız zaman ise;
Ayçiçeği, bakla, mısır saplarını küçük parçalar halinde bölüp yal yapabilirsiniz. Su, mısır unu, artık sebzeler yal hammaddesi için idealdir.
Kışa girerken ise hazırlık yapmalısınız; Yonca, Üçgül, Mısır, Arpa, Fiğ, Bakla vs birlikte ekilip birlikte biçilir ve kurutularak yem haline getirilirse kış ayları için mükemmel besin olur hayvanlara.
Bunun dışında her zaman hayvanları doğaya salın. Bahçenizde 2 ayrı bölümü ise 3’er arayla hayvanları sokmadan besin yetiştiriciliği yapın. Fiğ, yonca, çim vs vs her türlü bitkiyi birlikte karışık yetiştirin. Besin çeşitliliği hayvana çok faydalıdır. Bu bitkiler yemeye hazır olduğunda hayvanlarınızı bu alanlara salın. Amaç her zaman hayvana besin çeşitliliğini sağlamak olmalı.
Silaj Ayrı Bir Sayfada Ele Alındı
Notlar;
Ekinezya sap ve yaprakları koyuna ve tavuğa çok faydalıdır.
Meşe palamudu koyun için iyi bir yemdir. Bu yüzden meranın ortasında büyük bir meşe ağacımız var. Bezelyeye bayılıyorlar. Yem bezelyesini her yıl ekeriz.
Akçakesme keçinin çok sevdiği bir çalıdır. Ancak dikkat 1 günde bitkiyi haşat edebilirler.
Keçi her şeyin en iyisini yer. İyi yiyeceği arar ve bulana kadar başka bir şey yemez. Alıç, iğde, kuşburnu, karamuk, geyik dikeni en sevdikleri.
Merada kuru otları olabildiğince ayıklayın. Meranın canlılığını her daim korumaya çalışmakta fayda var. Saman balyası yapımı için harika iki video:
Çiftleşme
Keçi pek sorun değil, ancak koyun daha kaprisli.
Koyunu her sene aynı koça götürmenin sakıncası var. Tüm yeni kuzular akraba olacaktır. Koçu değiştirmek lazım.
Koç ve koyunun yaşları birbirine yakın olmalı.
Çiftleşmeden sonra koç ahırda kalmamalı, koyun döllemeyi durdurabiliyor.
Hamileliğin son 6 haftasında kaba yem vermemek gerekiyor.
Koç seçerken boynuzlarına bakılır. Boynuzlar açık olmalıdır, kıvrılmış boynuzlu koçlar tercih edilmez. Tırnakları çok sağlıklı olmalı.
Koyunun çiftleşmeye hazır olduğunu sık işemesinden ve koça bakışlarından anlıyoruz. Koça kafasını çevirmeye başladığında çiftleşmeye hazırdır.
En iyi çiftleşme zamanı ekim sonuna doğru. Mart sonunda doğurursa yavrular ilkbahara uyanmış olur.
İlave Notlar;
Koyunun ön dişi düşünce kesime gönderilmelidir. Bir kaç yıl ömrü kalmış demektir.
İçtiği sulara dikkat etmeli. Midesinde kelebek hastalığı yapan en önemli etmen kirli sulardır.
40’ından sonra kene ilacı yapılmalı. Sık kontrol edip keneleri temizlemeyebilir ve hayvanı sirkeyle yıkayabilirsiniz.
Kuzu 75 ila 120 gün emer. Anneye iyi bakmak lazım.
Koyunu keçi ile karıştırırsanız koyun hızlanır, keçiye uyum sağlamaya çalışır.
Keçi günde 20-30 km yol yapabilir. Islapa çok dayanıklıdır, sadece yattığı yer nemli olmamalı. Yoksa ciğer ağrısı çekmeye başlar. Bildiğiniz bronşit gibi.
Koyun da da keçi de de parazit önemli bir sorun. Bit pire en çok karşılaşılanlar. Cansız ve kaşıntılı görünüyorlarsa parazitlenmiş olabilirler. Yemeden kesilir, halsiz düşer.
Keçinin kayalarda gezinip durmasının en önemli sebebi kayaların saldığı bazı mineralleri ve tuzları yalamak isteğidir. Bol bol kaya yalamalı ve kayaların dibindeki otları yemeli. Zaten bunu yapmasını engelleyemezsiniz. Ahırlarda keçilerin tuz ihtiyacı çekme sebebi budur. Doğal tuz alırsa sorun yaşamazsınız. Aslında kayalık bir ağıl şahane olur.
Keçi gece yayılmaz, muhakkak ahıra geri döner. Gece göremediği için en ufak sesten ürker. Koyun ise sıcak havalarda gece de yayılır.
Yeni doğan yavrunun burnuna samanı değdirdiğinizde hayvan hapşırır ve kendine gelir. Bizim yavrularımızın doğumunda poposuna vurmak gibi bir etkiye sebep olur. Sümüğünü temizlemek gerekir ki rahat nefes alsın.
Hayvanlar İçin Antibiyotik Etkili Bitkiler
Hayvanlara antibiyotik yerine aromatik bitkilerin kullanımı benzer etkiyi sağlamaktadır. Bazı aromatik bitkilerin etken maddesi ve hayvan ve insanlara etkisi;
(Kaynak; Etlik Piliçlerin Beslenmesinde Aromatik Bitkilerin Kullanımı – Elif Adıyaman, Veysel Ayhan – Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Zootekni Bölümü)
toprakla.farm 